Το εννοιολογικό πλαίσιο, πλαίσιο, συμφραζόμενα ή ακριβέστερα συγκείμενο (από το context←contextere) μιας οντότητας -φυσικής ή ιδεατής- είναι το σύνολο των παραμέτρων, συνθηκών, εννοιών και καταστάσεων που την περιβάλλουν και την καθορίζουν φυσικά ή εννοιολογικά, “ένα πλαίσιο που περιβάλλει το συμβάν και παρέχει πόρους για την κατάλληλη ερμηνεία του”[1]. Η ίδια οντότητα εκτός του εννοιολογικού της πλαισίου πιθανώς αποκτά διαφορετικά νοήματα και μεταδίδει διαφορετικές παραστάσεις.
Το αρχαιολογικό πλαίσιο είναι ένα γεγονός στον χρόνο που διατηρήθηκε στο αρχαιολογικό αρχείο. Η διάνοιξη ενός σκάμματος ή ενός λάκκου στο παρελθόν είναι ένα πλαίσιο, ενώ το υλικό με το οποίο το γέμισαν είναι ένα άλλο πλαίσιο. Πολλαπλές αποθέσεις υλικών, που φαίνονται ως στρώματα σε μία αρχαιολογική τομή σημαίνουν πολλαπλά πλαίσια. Δομικά χαρακτηριστικά, φυσικές αποθέσεις και ενταφιασμοί είναι επίσης εννοιολογικά πλαίσια. Διαιρώντας την αρχαιολογική θέση σε αυτές τις βασικές, διακριτές μονάδες, οι αρχαιολόγοι μπορούν να χρονολογήσουν τις δραστηριότητες που έλαβαν χώρα, να τις περιγράψουν και να τις ερμηνεύσουν[2].
Στην Γλωσσολογία με τον όρο πλαίσιο εννοείται το νόημα ενός μηνύματος (όπως είναι η πρόταση για παράδειγμα), η σχέση του με άλλα τμήματα του μηνύματος, το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο συνέβη η επικοινωνία και οποιαδήποτε έννοια σχετίζεται μαζί της. Με άλλα λόγια το πλαίσιο είναι μια διάταξη, μέσω της οποίας αντιλαμβανόμαστε κάποιο μήνυμα[3].
Το πλαίσιο στο επίπεδο του προγραμματισμού μπορεί να οριστεί ως όλες οι σχετικές πληροφορίες που χρειάζεται ένας προγραμματιστής για να ολοκληρώσει μια εργασία. Το πλαίσιο περιλαμβάνει πληροφορίες από διαφορετικές πηγές και προγραμματιστές ερμηνεύουν τις ίδιες πληροφορίες διαφορετικά με βάση τον προγραμματιστικό στόχο τους[4].
Στην Ψυχολογία, το πλαίσιο αναφέρεται σε παρασκηνιακά ερεθίσματα (stimuli) που συνοδεύουν κάποιο γεγονός. Ειδικότερα στη γνωστική ψυχολογία, ο όρος εννοιολογικό πλαίσιο μπορεί να αναφέρεται και στον τρόπο που διάφορες έννοιες διασυνδέονται μεταξύ τους, στο νου ενός ατόμου που μαθαίνει. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα υπό το πλαίσιο του διδακτικού ρεύματος του εποικοδομητισμού (βλ. π.χ. Διδακτική των φυσικών επιστημών), σύμφωνα με το οποίο το προϋπάρχον εννοιολογικό πλαίσιο επηρεάζει σε κυρίαρχο βαθμό τη διαδικασία της μάθησης. Η νευρογλωσσική ανάλυση του πλαισίου έχει δείξει ότι η αλληλεπίδραση μεταξύ των συνομιλητών, που ορίζονται ως αναλυτές, δημιουργεί μια αντίδραση στον εγκέφαλο που αντανακλά προγνωστικές και ερμηνευτικές αντιδράσεις. Μπορεί να ειπωθεί τότε, ότι η αμοιβαία γνώση, το συν-κείμενο, το είδος, οι ομιλητές, οι ακροατές παράγουν μια νευρογλωσσική σύνθεση του πλαισίου[5].