Βηρ Γκόρντον Τσάιλντ

Ο Βηρ Γκόρντον Τσάιλντ (Vere Gordon Childe, 14 Απριλίου 1892 – 19 Οκτωβρίου 1957) υπήρξε Αυστραλός αρχαιολόγος και θεωρητικός της προϊστορίας, γνωστός για την εφαρμογή μαρξιστικών προσεγγίσεων στην ανάλυση της ανθρώπινης εξέλιξης[1]. Η συνεισφορά του στην αρχαιολογία περιλαμβάνει την επινόηση των όρων «Νεολιθική eπανάσταση» και «[[Αστική eπανάσταση ]]», οι οποίοι αναφέρονται σε θεμελιώδεις κοινωνικές και τεχνολογικές αλλαγές στην προϊστορία[2].
Σκάρα Μπράε και Μαρξιστική Προσέγγιση
Ο Τσάιλντ ανέλαβε την ανασκαφή του νεολιθικού οικισμού Σκάρα Μπράε στις νήσους Όρκνι, Σκωτία, και δημοσίευσε τον πρώτο επίσημο οδηγό του το 1933, Skara Brae, Orkney, Official Guide: Ancient Dwellings at Skara Brae[3]. Στο έργο αυτό, περιέγραψε τους κατοίκους του ως «χαμηλά στην κλίμακα του πολιτισμού», χαρακτηρίζοντάς τους ως «άγριους» και «βρώμικους», σύμφωνα με την τότε επικρατούσα αντίληψη για την ανθρώπινη εξέλιξη[4].
Νεολιθική επανάσταση
Η έννοια της «νεολιθικής επανάστασης» αναφέρεται στη μετάβαση από τον κυνηγο-τροφοσυλλεκτικό τρόπο ζωής στη γεωργία και την κτηνοτροφία, γεγονός που επέτρεψε την αύξηση του πληθυσμού και την ανάπτυξη μόνιμων οικισμών[5]. Ο Τσάιλντ υποστήριξε ότι αυτή η μετάβαση ήταν μια «πραγματική επανάσταση», καθώς συνδύαζε τεχνολογικές και κοινωνικές μεταβολές[6].
Αστική επανάσταση
Ο όρος «αστική επανάσταση» αναφέρεται στην ανάπτυξη των πρώτων πόλεων και κρατών, κυρίως στη Μεσοποταμία, και περιλαμβάνει δέκα χαρακτηριστικά[7]:
- Αύξηση του μεγέθους των οικισμών
- Συγκέντρωση πλούτου
- Μεγάλες δημόσιες κατασκευές
- Γραφή
- Αναπαραστατική τέχνη
- Γνώση επιστημών και μηχανικής
- Εξωτερικό εμπόριο
- Πλήρους απασχόλησης ειδικοί σε μη επιβιωτικές δραστηριότητες
- Κοινωνική διαστρωμάτωση
- Κρατική οργάνωση βασισμένη στη μόνιμη κατοικία αντί για την συγγένεια
Ο Τσάιλντ τόνισε ότι η Αστική Επανάσταση ήταν κυρίως μια κοινωνική μεταμόρφωση, με την εμφάνιση ισχυρών βασιλέων και την ανάπτυξη θεσμών διακυβέρνησης και κοινωνικής ιεραρχίας[8].
Μαρξιστική επιρροή
Ο Τσάιλντ επηρεάστηκε από τον μαρξισμό και εφάρμοσε τις θεωρίες του Μαρξ και του Ένγκελς στην ανάλυση της προϊστορίας. Ανέπτυξε μια λειτουργική-οικονομική ερμηνεία του συστήματος των τριών εποχών, υποστηρίζοντας ότι οι «επανάστασεις» στην ανθρώπινη ιστορία ήταν αποτέλεσμα κοινωνικών και οικονομικών μεταβολών[9].
Εργογραφία
- Η Αυγή του ευρωπαϊκού πολιτισμού [The Dawn of European Civilization (1925)]
- Άρυοι. Μια μελέτη της Ινδευρωπαϊκης προέλευσης [The Aryans. A study of Indo-European Origins (1926)]
- Ο Δούναβης στην Προϊστορία [The Danube in Prehistory (1929)]
- Η Εποχή του Χαλκού [The Bronze Age (1930)]
- Νέο φως στην Αρχαιότατη Ανατολή [New Light on the Most Ancient East (1935)]
- Προϊστορία της Σκωτίας [Prehistory of Scotland (1935)]
- Ο Άνθρωπος δημιουργεί το εαυτό του [Man makes himself (1936)]
- Προϊστορικές κοινότητες των Βρετανικών Νήσων [Prehistoric communities of the British Isles (1940, 2nd edition 1947)]
- Τι συνέβη στην Ιστορία [What Happened in History (1942)]
- Πρόοδος και Αρχαιολογία [Progress and Archaeology (1944, 1945)]
- Ιστορία [History (1947)]
- Προϊστορικές μεταναστεύσεις στην Ευρώπη [Prehistoric Migrations in Europe (1950)]
- Ο Άνθρωπος δημιουργεί τον εαυτό του [Man Makes Himself (1951)]
Παραπομπές
Βιβλιογραφία
- Childe, V. G. 1933. Skara Brae, Orkney, Official Guide: Ancient Dwellings at Skara Brae. H.M. Stationery Office. https://books.google.com/books/about/Ancient_Dwellings_at_Skara_Brae.html?id=xfNzAAAAIAAJ
- Childe, V. G. 1950. “The Urban Revolution.” Town Planning Review 21(1): 3–17. https://faculty.washington.edu/plape/citiesaut11/readings/Childe-urban%20revolution%201950.pdf
- Smith, M. E. 2009. “V. Gordon Childe and the Urban Revolution: a historical perspective on a revolution in urban studies.” Town Planning Review 80(1): 2a–20a. https://liverpooluniversitypress.co.uk/doi/10.3828/tpr.80.1.2a
- Manzanilla, L. R. 1987. Studies in the Neolithic and Urban Revolutions: The V. Gordon Childe Colloquium, Mexico 1986. https://www.researchgate.net/publication/266386196_Studies_in_the_Neolithic_and_Urban_Revolutions_The_V_Gordon_Childe_Colloquium_Mexico_1986
- Marxists Internet Archive. n.d. V. Gordon Childe. https://www.marxists.org/archive/childe/index.htm
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
- The Archaeology of V Gordon Childe by David R Harris ISBN 052284622X