Σύγκριση εκδόσεων

Εδώ βλέπετε τις διαφορές μεταξύ της επιλεγμένης έκδοσης και της τρέχουσας έκδοσης της σελίδας.

--- γνωσιακή_αρχαιολογία [2022/10/28 22:22] – [Σχολές σκέψης] admin
+++ γνωσιακή_αρχαιολογία [2022/11/14 18:14] (τρέχουσα) – [Βιβλιογραφία] ms_1
@@ Γραμμή 1: / Γραμμή 1: @@
 =====Γνωσιακή αρχαιολογία=====
-Η **γνωσιακή** ή γνωστική αρχαιολογία είναι μια θεωρητική προοπτική στην αρχαιολογία που εστιάζει στον αρχαίο νου. Χωρίζεται σε δύο κύριες ομάδες: την εξελικτική γνωσιακή αρχαιολογία (ΕΓΑ), που επιδιώκει να κατανοήσει την ανθρώπινη γνωστική εξέλιξη από το υλικό αρχείο και την ιδεολογική γνωστική αρχαιολογία (ΙΓΑ), η οποία εστιάζει στις συμβολικές δομές που διακρίνονται ή συνάγονται από [[αρχαιολογικός πολιτισμός|αρχαίο υλικό πολιτισμό]].
+Η **γνωσιακή** ή γνωστική αρχαιολογία είναι μια θεωρητική προοπτική στην αρχαιολογία που εστιάζει στον αρχαίο νου. Χωρίζεται σε δύο κύριες ομάδες: την εξελικτική γνωσιακή αρχαιολογία (''ΕΓΑ''), που επιδιώκει να κατανοήσει την ανθρώπινη γνωστική εξέλιξη από το υλικό αρχείο και την ιδεολογική γνωστική αρχαιολογία (''ΙΓΑ''), η οποία εστιάζει στις συμβολικές δομές που διακρίνονται ή συνάγονται από [[αρχαιολογικός πολιτισμός|αρχαίο υλικό πολιτισμό]].
 ====Εξελικτική Γνωσιακή Αρχαιολογία (ΕΓΑ)====
-Η ΕΓΑ συνάγει την αλλαγή στην προγονική ανθρώπινη γνώση από τα [[αρχαιολογικό αρχείο|αρχαιολογικά αρχεία]], βασιζόμενη συχνά σε θεωρίες, μεθόδους και δεδομένα άλλων κλάδων: γνωστική επιστήμη, συγκριτική γνώση, παλαιονευρολογία, πειραματική αναπαραγωγή και πρακτική συμμετοχή στην κατασκευή και χρήση παραδοσιακών τεχνολογιών((Overmann //et al 2019//, 1–12.)). Για παράδειγμα, η ιστορία 3,3 εκατομμυρίων ετών((Harmand //et al// 2015, 310–315.)) της χρήσης [[λίθινα εργαλεία|λίθινων εργαλείων]] σε γενικές γραμμές πληροφορεί για τις αλλαγές που συνέβησαν ή τις γνωστικές ικανότητες όπως η νοημοσύνη, ο χωρικός συλλογισμός((Wynn 1979, 371–391))((Wynn 1989, 34)), η λειτουργική μνήμη και η εκτελεστική λειτουργία((Coolidge //et al// 2001, 255–260))((Coolidge //et al// 2005, 5–26.)), έτσι όπως ορίζονται και κατανοούνται μέσω της γνωστικής ψυχολογίας και του τρόπου που λειτουργούν ως υλική έκφραση, ώστε να επιτρέπεται η ανίχνευσή τους στο αρχαιολογικό αρχείο((Overmann //et al// 2019, 1–12)). Άλλες έρευνες της ΕΓΑ επικεντρώνονται στην ανάπτυξη ειδικών ικανοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της θεωρίας του νου((Cole 2019, 355–375.)), της οπτικής αντίληψης και των οπτικοχωρικών ικανοτήτων((Hodgson 2000, 3–34.))((Hodgson and Helvenston 2006, 3–40.)), της τεχνολογικής λογικής((Moore 2011 702–715.))((Moore and Perston 2016, e0158803.)), της γλώσσας((Putt //et al// 2017, 1–8.)), της ικανότητας εφαρμογής απλών αριθμητικών εννοιών((Overmann 2018, 464–493.))((Overmann 2019, 132)) και του γραμματισμού((Overmann 2016, 285–303))((Overmann 2022, 8–44.))((Overmann and Wynn 2019, 457–478.)).
+Η ''ΕΓΑ'' συνάγει την αλλαγή στην προγονική ανθρώπινη γνώση από τα [[αρχαιολογικό αρχείο|αρχαιολογικά αρχεία]], βασιζόμενη συχνά σε θεωρίες, μεθόδους και δεδομένα άλλων κλάδων: γνωστική επιστήμη, συγκριτική γνώση, παλαιονευρολογία, πειραματική αναπαραγωγή και πρακτική συμμετοχή στην κατασκευή και χρήση παραδοσιακών τεχνολογιών((Overmann //et al 2019//, 1–12.)). Για παράδειγμα, η ιστορία 3,3 εκατομμυρίων ετών((Harmand //et al// 2015, 310–315.)) της χρήσης [[λίθινα εργαλεία|λίθινων εργαλείων]] σε γενικές γραμμές πληροφορεί για τις αλλαγές που συνέβησαν ή τις γνωστικές ικανότητες όπως η νοημοσύνη, ο χωρικός συλλογισμός((Wynn 1979, 371–391))((Wynn 1989, 34)), η λειτουργική μνήμη και η εκτελεστική λειτουργία((Coolidge //et al// 2001, 255–260))((Coolidge //et al// 2005, 5–26.)), έτσι όπως ορίζονται και κατανοούνται μέσω της γνωστικής ψυχολογίας και του τρόπου που λειτουργούν ως υλική έκφραση, ώστε να επιτρέπεται η ανίχνευσή τους στο αρχαιολογικό αρχείο((Overmann //et al// 2019, 1–12)). Άλλες έρευνες της ''ΕΓΑ'' επικεντρώνονται στην ανάπτυξη ειδικών ικανοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της θεωρίας του νου((Cole 2019, 355–375.)), της οπτικής αντίληψης και των οπτικοχωρικών ικανοτήτων((Hodgson 2000, 3–34.))((Hodgson and Helvenston 2006, 3–40.)), της τεχνολογικής λογικής((Moore 2011 702–715.))((Moore and Perston 2016, e0158803.)), της γλώσσας((Putt //et al// 2017, 1–8.)), της ικανότητας εφαρμογής απλών αριθμητικών εννοιών((Overmann 2018, 464–493.))((Overmann 2019, 132)) και του γραμματισμού((Overmann 2016, 285–303))((Overmann 2022, 8–44.))((Overmann and Wynn 2019, 457–478.)).
 ====Σχολές σκέψης====
@@ Γραμμή 26: / Γραμμή 26: @@
 Η γνωσιακή αρχαιολογία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 ως αντίδραση στην επιμονή της διαδικαστικής αρχαιολογίας να ερμηνεύει το παρελθόν αυστηρά σύμφωνα με την υλική μαρτυρία((Overmann and Coolidge 2019, 1-12.)). Αυτός ο άκαμπτος υλισμός έτεινε να περιορίσει την αρχαιολογία στην εύρεση και περιγραφή τεχνέργων, αποκλείοντας ευρύτερες ερμηνείες της πιθανής γνωσιακής και πολιτιστικής σημασίας τους ως κάτι πέρα από την εμβέλεια του συμπερασματικού συλλογισμού((Hawkes 1954, 155–168.)). Όπως το έθεσε κάποτε ο κοινωνικός ανθρωπολόγος Έντμουντ Λιτς, «//όλη η ευρηματικότητα στον κόσμο δεν θα αντικαταστήσει τα στοιχεία που χάθηκαν και χάθηκαν για πάντα//» και «//θα πρέπει να αναγνωρίσετε τις εικασίες σας για το ποιες είναι//»((Leach 1973, 768.)).
-Ωστόσο, η διαδικαστική αρχαιολογία άνοιξε επίσης τη δυνατότητα διερεύνησης του τρόπου ζωής όσων δημιούργησαν και χρησιμοποίησαν τον υλικό πολιτισμό. Μια αρχική προσέγγιση προτάθηκε από τον [[Λούις Μπίνφορντ]], ο οποίος εισηγήθηκε ότι οι αρχαίοι τρόποι ζωής μπορούσαν να γίνουν κατανοητοί, μελετώντας τους παραδοσιακούς τρόπους ζωής των σύγχρονων λαών[40] [41]. Παρόλο που η συγκεκριμένη θεώρηση υφίσταται θεμιτή κριτική, οι προσπάθειες του Μπίνφορντ ενέπνευσαν την περαιτέρω ανάπτυξη της ιδέας ότι οι υλικές μορφές θα μπορούσαν να πληροφορούν για τον τρόπο ζωής ως προϊόν ευφυούς συμπεριφοράς και θα μπορούσαν να παρέχουν μια εικόνα για το πώς και ίσως ακόμη και τι είχαν σκεφτεί οι κατασκευαστές τους[1]. Αρχαιολόγοι όπως ο Binford έχουν επίσης ασκήσει κριτική στη γνωσιακή αρχαιολογία, υπογραμμίζοντας ότι μόνο οι πράξεις των ανθρώπων και όχι οι σκέψεις τους διατηρούνται στα αρχαιολογικά αρχεία. Η ΕΓΑ απάντησε σε αυτή την κριτική τονίζοντας ότι επιδιώκει να κατανοήσει «πώς» σκέφτονταν οι αρχαίοι λαοί χρησιμοποιώντας υλικές δομές και όχι «τι» σκέφτονταν. [26]
+Ωστόσο, η διαδικαστική αρχαιολογία άνοιξε επίσης τη δυνατότητα διερεύνησης του τρόπου ζωής όσων δημιούργησαν και χρησιμοποίησαν τον υλικό πολιτισμό. Μια αρχική προσέγγιση προτάθηκε από τον [[Λούις Μπίνφορντ]], ο οποίος εισηγήθηκε ότι οι αρχαίοι τρόποι ζωής μπορούσαν να γίνουν κατανοητοί, μελετώντας τους παραδοσιακούς τρόπους ζωής των σύγχρονων λαών((Binford 1962, 217–225))((Binford 1972, 22-23.)). Παρόλο που η συγκεκριμένη θεώρηση υφίσταται θεμιτή κριτική, οι προσπάθειες του Μπίνφορντ ενέπνευσαν την περαιτέρω ανάπτυξη της ιδέας ότι οι υλικές μορφές θα μπορούσαν να πληροφορούν για τον τρόπο ζωής ως προϊόν ευφυούς συμπεριφοράς και θα μπορούσαν να παρέχουν μια εικόνα για το πώς και ίσως ακόμη και τι είχαν σκεφτεί οι κατασκευαστές τους. Αρχαιολόγοι όπως ο Binford έχουν επίσης ασκήσει κριτική στη γνωσιακή αρχαιολογία, υπογραμμίζοντας ότι μόνο οι πράξεις των ανθρώπων και όχι οι σκέψεις τους διατηρούνται στα αρχαιολογικά αρχεία. Η ΕΓΑ απάντησε σε αυτή την κριτική τονίζοντας ότι επιδιώκει να κατανοήσει «πώς» σκέφτονταν οι αρχαίοι λαοί χρησιμοποιώντας υλικές δομές και όχι «τι» σκέφτονταν((Malafouris 2013, 32.)).
-Αρκετές πρώιμες μελέτες βοήθησαν στη διάδοση της ιδέας ότι ο αρχαίος νους μπορούσε να διερευνηθεί και να χαρακτηριστεί, όπως το //Origins of the Modern Mind// του Merlin Donald (1991)[42], το //The Prehistory of Mind// του Steven Mithen (1996)[43] και //The Mind in the Cave// (2002) του David Lewis-Williams[44].
+Αρκετές πρώιμες μελέτες βοήθησαν στη διάδοση της ιδέας ότι ο αρχαίος νους μπορούσε να διερευνηθεί και να χαρακτηριστεί, όπως το //Origins of the Modern Mind// του Merlin Donald (1991), το //The Prehistory of Mind// του Steven Mithen (1996) και //The Mind in the Cave// (2002) του David Lewis-Williams.
 ====Σημειώσεις παραπομπές====
@@ Γραμμή 37: / Γραμμή 37: @@
    * Binford, L.R. 1972.// An Archaeological Perspective//. New York: Seminar Press. [[https://www.worldcat.org/title/16360776?oclcNum=16360776|ISBN 9780127850535]].
    * Cole, J. 2019. «Knapping in the Dark: Stone Tools and a Theory of Mind», in Overmann. //Squeezing Minds from Stones: Cognitive Archaeology and the Evolution of the Human Mind//, edited by Overmann, K.A., Coolidge, F.L., (355–375), New York: Oxford University Press [[https://www.worldcat.org/title/1089971710|ISBN 9780190854614]].
-   * Coolidge, F.L., Wynn, T. 2001. «Executive Functions of the Frontal Lobes and the Evolutionary Ascendancy of Homo sapiens». Cambridge Archaeological Journal 11 (3): 255–260. doi:10.1017/S0959774301000142.
+   * Coolidge, F.L., Wynn, T. 2001. «Executive Functions of the Frontal Lobes and the Evolutionary Ascendancy of Homo sapiens». Cambridge Archaeological Journal 11 (3): 255–260. doi:http://dx.doi.org/10.1017/S0959774301000142.
    * Coolidge, F.L., Wynn, T. 2005. Working Memory, Its Executive Functions, and the Emergence of Modern Thinking, //Cambridge Archaeological Journal//, 15(1): 5–26. doi:https://doi.org/10.1017/S0959774305000016.
    * Davidson, Iain; Noble, William (1989). «The Archaeology of Perception: Traces of Depiction and Language». Current Anthropology 30(2): 125–155. doi:https://doi.org/10.1086/203723.
    * Donald, M. 1991. //Origins of the Modern Mind: Three Stages in the Evolution of Culture and Cognition//. Cambridge, MA: Harvard University Press. [[https://www.worldcat.org/title/27952506|ISBN 9780674644847]].
-   * Gowlett, John A.J. 1979. Complexities of Cultural Evidence in the Lower and Middle Pleistocene. //Nature// 278(5699): 14–17. doi:https://doi.org/10.1038/278014b0.
+   * Gowlett, J. 1979. Complexities of Cultural Evidence in the Lower and Middle Pleistocene. //Nature// 278(5699): 14–17. doi:https://doi.org/10.1038/278014b0.
-   * Gowlett, John A.J. (1984). «Mental Abilities of Early Man: A Look at Some Hard Evidence». Στο: Foley. Hominid Evolution and Community Ecology: Prehistoric Human Adaptation in Biological Perspective. London: Academic Press. σελίδες 167–192.
+   * Gowlett, J. 1984. «Mental Abilities of Early Man: A Look at Some Hard Evidence», in //Hominid Evolution and Community Ecology: Prehistoric Human Adaptation in Biological Perspective//, edited by R. Foley, (167–192), London: Academic Press. [[https://www.worldcat.org/title/11456220|ISBN:9780122619205]]
    * Harmand, S., Lewis, J., Feibel, C. //et al.// 2015. "3.3-million-year-old stone tools from Lomekwi 3, West Turkana, Kenya". //Nature// 521, 310–315. https://doi.org/10.1038/nature14464.
-   * Hawkes, Christopher (1954). «Archeological Theory and Method: Some Suggestions from the Old World». American Anthropologist 56 (2): 155–168. doi:https://doi.org/10.1525/aa.1954.56.2.02a00020.
+   * Hawkes, C. 1954. «Archeological Theory and Method: Some Suggestions from the Old World». //American Anthropologist,// 56(2): 155–168. doi:https://doi.org/10.1525/aa.1954.56.2.02a00020.
-   * Hodgson, Derek (2000). «Art, Perception and Information Processing: An Evolutionary Perspective». Rock Art Research 17 (1): 3–34.
+   * Hodgson, D. 2000. «Art, Perception and Information Processing: An Evolutionary Perspective». //Rock Art Research// 17(1): 3–34.
-   * Hodgson Derek; Helvenston, Patricia A (2006). «The Emergence of the Representation of Animals in Palaeoart: Insights from Evolution and the Cognitive, Limbic and Visual Systems of the Human Brain». //Rock Art Research// 23 (1): 3–40.
+   * Hodgson, D., Helvenston, P.A. 2006. «The Emergence of the Representation of Animals in Palaeoart: Insights from Evolution and the Cognitive, Limbic and Visual Systems of the Human Brain», //Rock Art Research// 23(1): 3–40.
    * Huffman, Thomas (1986). «Cognitive studies of the iron age in Southern Africa». //World Archaeology// 18: 84–95. doi:https://doi.org/10.1080/00438243.1986.9979990.
-   * Isaac, Glynn Llywelyn (1976). «Stages of Cultural Elaboration in the Pleistocene: Possible Archaeological Indicators of the Development of Language Capabilities». Annals of the New York Academy of Sciences 280 (1): 275–288. doi:https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.1976.tb25494.x.
+   * Isaac, G.L. 1976. «Stages of Cultural Elaboration in the Pleistocene: Possible Archaeological Indicators of the Development of Language Capabilities». //Annals of the New York Academy of Sciences// 280(1): 275–288. doi:https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.1976.tb25494.x.
    * Isaac, Glynn Llywelyn (1984). «The Archaeology of Human Origins: Studies of the Lower Pleistocene in East Africa 1971–1981». Στο: Wendorf. Advances in World Archaeology. New York: Academic Press. σελίδες 1–87. ISBN 9780120399017.
    * Leach, Edmund R (1973). «Concluding Address». Στο: Renfrew. The Explanation of Culture Change: Models in Prehistory. Proceedings of a Meeting of the Research Seminar in Archaeology and Related Subjects Held at the University of Sheffield, December 14–16, 1971. London: Gerald Duckworth. σελίδες 761–771.
@@ Γραμμή 76: / Γραμμή 76: @@
    * Wynn, T. 1979. «The Intelligence of Later Acheulean Hominids». //Man//, 14(3): 371–391. https://doi.org/10.2307/2801865.
    * Wynn, T. 1989. //The Evolution of Spatial Competence//. Chicago, IL: University of Illinois Press. [[https://www.worldcat.org/title/17982877?oclcNum=17982877|ISBN 9780252060304]].
-   * Wynn, Thomas; Overmann, Karenleigh A; Malafouris, Lambros (2021). «4E cognition in the Lower Paleolithic: An introduction». Adaptive Behavior 29 (2): 99–106. doi:https://doi.org/10.1177/1059712320967184.
+   * Wynn, T., Overmann, K.A., Malafouris, L. 2021. «4E cognition in the Lower Paleolithic: An introduction». //Adaptive Behavior// 29 (2): 99–106. doi:https://doi.org/10.1177/1059712320967184.