Οικοσύστημα

Από archaeology
Αναθεώρηση ως προς 15:32, 3 Δεκεμβρίου 2025 από την Nikolopoulou (συζήτηση | συνεισφορές) (Νέα σελίδα με 'Ως οικοσύστημα ορίζεται ένα δυναμικό σύμπλεγμα κοινοτήτων φυτών, ζώων και μικροοργανισμών, μαζί με το μη βιοτικό περιβάλλον, που αλληλεπιδρούν ως λειτουργική μονάδα<ref>MEA 2005, v</ref>. Αυτή η έννοια καλύπτει από φυσικά δάση έως διαχειριζόμενα αγροτικά συστήματ...')
(διαφορά) ← Παλαιότερη αναθεώρηση | Τελευταία αναθεώρηση (διαφορά) | Νεότερη αναθεώρηση → (διαφορά)
Πήδηση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση

Ως οικοσύστημα ορίζεται ένα δυναμικό σύμπλεγμα κοινοτήτων φυτών, ζώων και μικροοργανισμών, μαζί με το μη βιοτικό περιβάλλον, που αλληλεπιδρούν ως λειτουργική μονάδα[1]. Αυτή η έννοια καλύπτει από φυσικά δάση έως διαχειριζόμενα αγροτικά συστήματα και αστικά περιβάλλοντα. Στα υδάτινα οικοσυστήματα, που καλύπτουν το 71% της επιφάνειας της Γης, η ποικιλία ζωής είναι τεράστια και συχνά ανεξερεύνητη, ρυθμίζοντας παγκόσμιες κλιματικές διεργασίες. [2] Η έννοια του οικοσυστήματος τονίζει την αλληλεξάρτηση, όπου αλλαγές σε ένα στοιχείο επηρεάζουν το σύνολο, όπως φαίνεται σε μελέτες για την ανθεκτικότητα απέναντι σε διαταραχές. [3]

Συστατικά των οικοσυστημάτων

Τα οικοσυστήματα αποτελούνται από βιοτικά και αβιοτικά συστατικά. Τα βιοτικά περιλαμβάνουν φυτά, ζώα και μικροοργανισμούς, με τη βιοποικιλότητα να είναι κλειδί για τη σταθερότητα. Για παράδειγμα, η απώλεια επικονιαστών μειώνει την παραγωγή σπόρων. [4] Τα αβιοτικά στοιχεία, όπως κλίμα, νερό και θρεπτικά, ρυθμίζουν τις διεργασίες, με αλλαγές όπως η αύξηση του CO2 να επηρεάζουν την οξίνιση των ωκεανών. [5] Στα γλυκά νερά, παράγοντες όπως ροές νερού και θερμοκρασία διαμορφώνουν τις κοινότητες. [6] Η αλληλεπίδραση αυτών των συστατικών εξηγεί διαφορές μεταξύ χερσαίων και υδάτινων συστημάτων, όπου η διασπορά είναι περιορισμένη στα γλυκά νερά λόγω δομών όπως ποτάμια. [7]

Τύποι οικοσυστημάτων

Υπάρχουν πολλοί τύποι οικοσυστημάτων, κατηγοριοποιημένοι σε δέκα κύριες ομάδες: δασικά, καλλιεργούμενα, ξηρά, παράκτια, θαλάσσια, αστικά, πολικά, εσωτερικά ύδατα, νησιωτικά και ορεινά. [8] Τα υδάτινα, όπως ωκεανοί και λίμνες, ρυθμίζουν το κλίμα και υποστηρίζουν τροφικές αλυσίδες. [9] Τα χερσαία, όπως δάση και λιβάδια, αντιμετωπίζουν μετασχηματισμούς, με το 9 από 14 βιότοπους να έχουν αλλάξει. [10] Τα γλυκά νερά, συνδεδεμένα με λεκάνες απορροής, είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε κατακερματισμό. [11]

Λειτουργίες και υπηρεσίες οικοσυστημάτων

Οι λειτουργίες περιλαμβάνουν κύκλους θρεπτικών, πρωτογενή παραγωγή και ρύθμιση ασθενειών. [12] Οι υπηρεσίες κατηγοριοποιούνται σε προμηθευτικές (τροφή, νερό), ρυθμιστικές (κλίμα, πλημμύρες), πολιτιστικές (αναψυχή) και υποστηρικτικές (σχηματισμός εδάφους). Περίπου το 60% υποβαθμίζεται, αλλά ορισμένες ενισχύονται, όπως η παραγωγή τροφής. [13] Στα υδάτινα, λειτουργίες όπως η απορρόφηση CO2 μετριάζουν την κλιματική αλλαγή. [14] Η ανθεκτικότητα μετριέται μέσω δεικτών, με κλιματικές αλλαγές να προκαλούν απότομες μεταβολές. [15]

Πίνακας: Υπηρεσίες οικοσυστήματος

Κατηγορία Υπηρεσιών Παραδείγματα Τάσεις
Προμηθευτικές Τροφή, ξυλεία Αύξηση 160% από 1961–2003 [16]
Ρυθμιστικές Ρύθμιση κλίματος, καθαρισμός νερού Υποβάθμιση λόγω ρύπανσης [17]
Πολιτιστικές Αναψυχή, αισθητική Αύξηση ζήτησης, μείωση προσφοράς [18]
Υποστηρικτικές Κύκλος θρεπτικών, πρωτογενής παραγωγή Αλλαγές από ανθρώπινη παρέμβαση [19]

Η ανθρώπινη επίδραση στα οικοσυστήματα

Η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει αλλάξει τα οικοσυστήματα πιο γρήγορα τα τελευταία 50 χρόνια, με οδηγούς όπως η απώλεια ενδιαιτημάτων και η κλιματική αλλαγή. [20] Στα υδάτινα, ρύπανση και υπεραλίευση διαταράσσουν τροφικές αλυσίδες. [21] Στα γλυκά νερά, φράγματα και εκτροπές έχουν μειώσει είδη, με 202 ψάρια σε κίνδυνο. [22] Οι επιδράσεις συνδέονται με κοινοτικές διεργασίες όπως διασπορά και επιλογή, με τα υδάτινα να είναι πιο ευάλωτα λόγω απομόνωσης. [23] Η κλιματική αλλαγή ενισχύει απειλές όπως ξηρασίες και οξίνιση, οδηγώντας σε απώλεια βιοποικιλότητας. [24]

Στρατηγικές διατήρησης και λύσεις

Η διατήρηση απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση, ενσωματώνοντας ανθρώπινες διαστάσεις. [25] Λύσεις βασισμένες στη φύση, όπως προστατευόμενες περιοχές και αποκατάσταση, ενισχύουν την ανθεκτικότητα. [26] Στα γλυκά νερά, η διατήρηση φυσικών ροών είναι κλειδί. [27] Στα υδάτινα, περιορισμοί αλιείας και διεθνής συνεργασία είναι απαραίτητα. [28] Κοινωνικές επιστήμες βοηθούν στην κατανόηση συμπεριφορών για καλύτερα αποτελέσματα. [29]

Συμπερασματικά, τα οικοσυστήματα είναι απαραίτητα, αλλά ευάλωτα. Με ολοκληρωμένη διαχείριση, μπορούμε να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητά τους, ενσωματώνοντας επιστήμη και πολιτική για ένα βιώσιμο μέλλον.

Παραπομπές

  1. ↑ MEA 2005, v
  2. ↑ Gilbert 2023, 1
  3. ↑ Malhi et al. 2020, 20190104
  4. ↑ MEA 2005, 44
  5. ↑ Gilbert 2023, 1
  6. ↑ Baron et al. 2003, 1
  7. ↑ McFadden et al. 2023, 203
  8. ↑ MEA 2005, 27
  9. ↑ Gilbert 2023, 1
  10. ↑ MEA 2005, 67
  11. ↑ Baron et al. 2003, 1
  12. ↑ MEA 2005, 33
  13. ↑ MEA 2005, 1
  14. ↑ Gilbert 2023, 1
  15. ↑ Malhi et al. 2020, 20190104
  16. ↑ MEA 2005, 39
  17. ↑ Gilbert 2023, 2
  18. ↑ MEA 2005, 44
  19. ↑ Baron et al. 2003, 1
  20. ↑ MEA 2005, 1
  21. ↑ Gilbert 2023, 1
  22. ↑ Baron et al. 2003, 1
  23. ↑ McFadden et al. 2023, 203
  24. ↑ Malhi et al. 2020, 20190104
  25. ↑ Bennett et al. 2017, 93
  26. ↑ Malhi et al. 2020, 20190104
  27. ↑ Baron et al. 2003, 1
  28. ↑ Gilbert 2023, 2
  29. ↑ Bennett et al. 2017, 93

Βιβλιογραφία

  • Millennium Ecosystem Assessment (MEA). (2005). Ecosystems and Human Well-being: Synthesis. Island Press. ISBN: 1-59726-040-1. Διαθέσιμο στο: https://www.millenniumassessment.org/documents/document.356.aspx.pdf
  • Gilbert, S. (2023). Exploring Aquatic Ecosystems: A Comprehensive Research Review. Journal of Marine Science: Research & Development, 13(5), 417. https://doi.org/10.4172/2155-9910.1000417
  • Malhi, Y., Franklin, J., Seddon, N., Solan, M., Turner, M.G., Field, C.B., & Knowlton, N. (2020). Climate change and ecosystems: threats, opportunities and solutions. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 375(1794), 20190104. https://doi.org/10.1098/rstb.2019.0104
  • Baron, J.S., Poff, N.L., Angermeier, P.L., Dahm, C.N., Gleick, P.H., Hairston, N.G., Jr., Jackson, R.B., Johnston, C.A., Richter, B.D., & Steinman, A.D. (2003). Sustaining Healthy Freshwater Ecosystems. Issues in Ecology, 10. Διαθέσιμο στο: https://esa.org/wp-content/uploads/2013/03/issue10.pdf
  • McFadden, I.R., Sendek, A., Brosse, M., Bach, P.M., Baity-Jesi, M., Bolliger, J., Bollmann, K., Brockerhoff, E.G., Donati, G., Gebert, F., Ghosh, S., Ho, H.-C., Khaliq, I., Lever, J.J., Logar, I., Moor, H., Odermatt, D., Pellissier, L., de Queiroz, L.J., Rixen, C., Schuwirth, N., Shipley, J.R., Twining, C.W., Vitasse, Y., Vorburger, C., Wong, M.K.L., Zimmermann, N., Seehausen, O., Gossner, M., Matthews, B., Graham, C.H., Altermatt, F., & Narwani, A. (2023). Linking human impacts to community processes in terrestrial and freshwater ecosystems. Ecology Letters, 26(2), 203-218. https://doi.org/10.1111/ele.14153
  • Bennett, N.J., et al. (2017). Conservation social science: Understanding and integrating human dimensions to improve conservation. Biological Conservation, 205, 93-108. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2016.10.006
Ανακτήθηκε από «https://archaeology.archive.gr/mediawiki-1.44.0/index.php?title=Οικοσύστημα&oldid=2582»