Πληροφορική: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από archaeology
Πήδηση στην πλοήγησηΠήδηση στην αναζήτηση
Νεότερη επεξεργασία →
ΟπτικήΚώδικας wiki
Koupaloglou (συζήτηση | συνεισφορές)
303 επεξεργασίες
Νέα σελίδα με 'Η πληροφορική, ή informatics, είναι η επιστήμη που εστιάζει στην επεξεργασία δεδομένων, πληροφοριών και γνώσης σε διάφορους τομείς, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η οικονομία. Δεδομένα είναι ακατέργαστα στοιχεία, όπως αριθμοί ή χαρακτήρες <ref>Winter 2023, 14.</ref>, ενώ η π...'
(Καμία διαφορά)

Αναθεώρηση της 11:19, 28 Νοεμβρίου 2025

Η πληροφορική, ή informatics, είναι η επιστήμη που εστιάζει στην επεξεργασία δεδομένων, πληροφοριών και γνώσης σε διάφορους τομείς, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η οικονομία. Δεδομένα είναι ακατέργαστα στοιχεία, όπως αριθμοί ή χαρακτήρες [1], ενώ η πληροφορία είναι δεδομένα με πλαίσιο, και η γνώση είναι η κατανόηση των σχέσεων μεταξύ τους [2]. Η πληροφορική εξελίχθηκε από την ανάγκη διαχείρισης μεγάλων όγκων δεδομένων, ξεκινώντας από τη βιβλιοθηκονομία και φτάνοντας στην εποχή των υπολογιστών. Σήμερα, ενσωματώνει τεχνητή νοημοσύνη (AI) και big data, με εφαρμογές που βελτιώνουν την αποδοτικότητα, αλλά και προκλήσεις όπως η προκατάληψη δεδομένων [3]. Αυτό το δοκίμιο αναλύει την εξέλιξη της, χρησιμοποιώντας ανοιχτές διεθνείς πηγές για αξιοπιστία. Ιστορική Αναδρομή Η ιστορία της πληροφορικής ξεκινά από τον 19ο αιώνα με πρωτοπόρους όπως ο Charles Babbage, ο οποίος σχεδίασε μηχανικούς υπολογιστές, και ο Herman Hollerith, που ανέπτυξε συστήματα διάτρητων καρτών για στατιστικά δεδομένα [4]. Στον 20ό αιώνα, ο John von Neumann συνέβαλε στη θεωρία των υπολογιστών, ενώ ο Konrad Zuse κατασκεύασε τον πρώτο προγραμματιζόμενο υπολογιστή [5]. Η σύγχρονη πληροφορική εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1950, με την εισαγωγή υπολογιστών στην ιατρική, όπως προτάθηκε από τους Ledley και Lusted το 1959 [6]. Η περίοδος 1955-1965 ήταν πειραματική, με επενδύσεις από το NIH σε αυτοματισμούς και μοντελοποίηση [7]. Από το 1964 έως το 1991, η έρευνα εστίασε στην ανάλυση ιατρικών δεδομένων, χρησιμοποιώντας μαθηματικά μοντέλα όπως Bayesian και Markov [8]. Η δεκαετία του 1960 είδε την αυτοματοποίηση συστημάτων τεκμηρίωσης, με πειράματα όπως τα Cranfield και τη δημιουργία του Science Citation Index το 1963 [9]. Το 1968, η American Documentation Institute μετονομάστηκε σε American Society for Information Science, σηματοδοτώντας την διεπιστημονική ανάπτυξη [10]. Στα 1970s, η πληροφορική ορίστηκε ως επιστήμη επικοινωνίας και συμπεριφοράς, με έμφαση στην γνωστική προσέγγιση [11].

Από το 1992 έως το 2009, η ανάπτυξη ήταν γραμμική, με επέκταση σε επεξεργασία ιατρικών εικόνων και web-based πληροφορίες υγείας [12]. Η περίοδος 2010-2020 χαρακτηρίστηκε από εκθετική αύξηση, λόγω deep learning και AI, με εστίαση σε εργαλεία αυτοδιαχείρισης υγείας [13]. Η ίδρυση οργανισμών όπως η IMIA το 1974 και η EFMI το 1976 προώθησε συνέδρια και εκπαίδευση [14]. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τη μετάβαση από τεκμηρίωση σε ψηφιακή κοινωνία, με ρίζες στο κίνημα documentation του 19ου αιώνα από Otlet και Lafontaine [15].

Βασικές αρχές

Οι βασικές αρχές της πληροφορικής βασίζονται σε δεδομένα, πληροφορίες και γνώση. Τα δεδομένα είναι ακατέργαστα, η πληροφορία προσθέτει πλαίσιο, και η γνώση συνδέει σχέσεις για λήψη αποφάσεων [16]. Στα συστήματα πληροφοριών υγείας (HIS), οι οντότητες όπως "ασθενής" έχουν ιδιότητες και ταυτοποίηση μέσω αριθμών όπως PIN [17]. Η ακεραιότητα αναφοράς εξασφαλίζει σωστές σχέσεις, και η συνέπεια αποφεύγει διπλοεγγραφές [18].

Οι λειτουργίες περιλαμβάνουν εισαγωγή ασθενών, εισαγωγή εντολών και τεκμηρίωση [19]. Οι επιχειρησιακές διεργασίες είναι ακολουθίες δραστηριοτήτων, υποστηριζόμενες από ρόλους όπως γιατροί και νοσηλευτές [20]. Η πληροφοριακή εφοδιαστική εξασφαλίζει τη σωστή διαθεσιμότητα πληροφοριών στο σωστό χρόνο και τόπο [21]. Τα συστήματα είναι κοινωνικο-τεχνικά, με λογικά εργαλεία (εφαρμογές) και φυσικά (hardware) [22]. Η διαλειτουργικότητα περιλαμβάνει τεχνική, συντακτική, σημασιολογική και διεργασιακή επίπεδα, με πρότυπα όπως HL7 και FHIR [23].

Πίνακας βασικών αρχών

Αρχή Περιγραφή Παράδειγμα
Δεδομένα Ακατέργαστα στοιχεία Αριθμός 8.5 για σάκχαρο αίματος [24]
Πληροφορία Δεδομένα με πλαίσιο Σάκχαρο νηστείας 8.5 mmol/L [25]
Γνώση Κατανόηση σχέσεων Όρια διαβήτη [26]
Διαλειτουργικότητα Επίπεδα ανταλλαγής Σημασιολογική με SNOMED CT [27]
Ακεραιότητα Αποφυγή σφαλμάτων Αναφορική ακεραιότητα [28]

Εφαρμογές

Η πληροφορική εφαρμόζεται σε συστήματα υγείας (HIS), υποστηρίζοντας λειτουργίες όπως διαχείριση ασθενών, τεκμηρίωση και λήψη αποφάσεων [29]. Στα νοσοκομεία, περιλαμβάνει CPOE για εντολές και PACS για ακτινολογία [30]. Σε προσωπικά περιβάλλοντα, υποστηρίζει τηλεπαρακολούθηση [31]. Στην έρευνα, εξασφαλίζει FAIR δεδομένα (findable, accessible, interoperable, reusable) [32].

Η AI ενισχύει εφαρμογές όπως πρόβλεψη αποτελεσμάτων, αλλά αντιμετωπίζει εμπόδια όπως έλλειψη ηγεσίας, αντίσταση αλλαγής και προκαταλήψεις δεδομένων [33]. Στρατηγικές περιλαμβάνουν εμπλοκή ενδιαφερομένων, εκπαίδευση και πιλοτικά προγράμματα [34]. Στην ανάλυση δεδομένων, χρησιμοποιεί deep learning για ιατρικές εικόνες [35]. Εφαρμογές εκτείνονται σε урban informatics και nanoinformatics, αλλά εδώ εστιάζουμε στην υγεία ως κύριο παράδειγμα.

Πίνακας εφαρμογών

Εφαρμογή Περιγραφή Πηγή
HIS Συστήματα υγείας [36]
AI Πρόβλεψη υγείας [37]
Τεκμηρίωση MDMS/NMDS [38]
Έρευνα FAIR δεδομένα [39]

Μελλοντικές προοπτικές

Το μέλλον της πληροφορικής εστιάζει σε AI, big data και wearables για αυτοδιαχείριση υγείας [40]. Προκλήσεις περιλαμβάνουν ψηφιακό χάσμα, ιδιωτικότητα και ηθικά ζητήματα [41]. Στρατηγικές για AI περιλαμβάνουν βελτίωση δεδομένων, εκπαίδευση και παρακολούθηση [42]. Η ολοκλήρωση με 4η Βιομηχανική Επανάσταση θα ενισχύσει εξειδίκευση [43]. Στα HIS, η εστίαση θα είναι σε διαλειτουργικότητα και cloud [44]. Η εξέλιξη δείχνει μετάβαση σε ανθρωποκεντρικά συστήματα, με έμφαση στην ισορροπία τεχνολογίας και ηθικής.

Συμπέρασμα

Η πληροφορική έχει εξελιχθεί από απλή τεκμηρίωση σε κρίσιμο εργαλείο για σύγχρονες κοινωνίες, με αρχές που εξασφαλίζουν αποδοτικότητα και εφαρμογές που βελτιώνουν τη ζωή. Το μέλλον απαιτεί επίλυση προκλήσεων για βιώσιμη ανάπτυξη.

Παραπομπές

  1. ↑ Winter 2023, 14.
  2. ↑ Winter 2023, 14.
  3. ↑ Aslam 2024, 13.
  4. ↑ Masic 2013, 303.
  5. ↑ Masic 2013, 303.
  6. ↑ Li 2022, 1.
  7. ↑ Masic 2013, 305.
  8. ↑ Li 2022, 4.
  9. ↑ Ebijuwa 2022, 3.
  10. ↑ Ebijuwa 2022, 5.
  11. ↑ Ebijuwa 2022, 3.
  12. ↑ Li 2022, 5.
  13. ↑ Li 2022, 5.
  14. ↑ Masic 2013, 310.
  15. ↑ Ebijuwa 2022, 4.
  16. ↑ Winter 2023, 14.
  17. ↑ Winter 2023, 104.
  18. ↑ Winter 2023, 105.
  19. ↑ Winter 2023, 64.
  20. ↑ Winter 2023, 21.
  21. ↑ Winter 2023, 19.
  22. ↑ Winter 2023, 18.
  23. ↑ Winter 2023, 113.
  24. ↑ Winter 2023, 14.
  25. ↑ Winter 2023, 14.
  26. ↑ Winter 2023, 14.
  27. ↑ Winter 2023, 113.
  28. ↑ Winter 2023, 105.
  29. ↑ Winter 2023, 18.
  30. ↑ Winter 2023, 84.
  31. ↑ Winter 2023, 215.
  32. ↑ Winter 2023, 211.
  33. ↑ Aslam 2024, 5.
  34. ↑ Aslam 2024, 14.
  35. ↑ Li 2022, 5.
  36. ↑ Winter 2023, 18.
  37. ↑ Aslam 2024, 5.
  38. ↑ Winter 2023, 84.
  39. ↑ Winter 2023, 211.
  40. ↑ Li 2022, 5.
  41. ↑ Li 2022, 12.
  42. ↑ Aslam 2024, 13.
  43. ↑ Ebijuwa 2022, 6.
  44. ↑ Winter 2023, 139.

Βιβλιογραφία

Ανακτήθηκε από «https://archaeology.archive.gr/mediawiki-1.44.0/index.php?title=Πληροφορική&oldid=2249»