Η ανάλυση ενεργοποίησης νετρονίων είναι ραδιομετρική μέθοδος ποσοτικής χημικής ανάλυσης που χρησιμοποιείται για ανάλυση ίχνους[1] κεραμεικής και λίθινων τεχνέργων, εφαρμόσιμη και σε μεταλλικά τέχνεργα.
Αν και η τεχνική είναι μη καταστροφική, κατά τη διαδικασία χρησιμοποιούνται δείγματα και όχι πλήρη τέχνεργα εξαιτίας της ραδιενεργού δραστηριότητας[2].
Τα δείγματα στερεάς μορφής (100 mg για την κεραμεική) εκτίθενται σε κατάλληλη πηγή εκπομπής νετρόνιο, η οποία μετατρέπει σταθερά ισότοπα σε ραδιοϊσότοπα του ίδιου στοιχείου. Κατά τη διαδικασία πολλά από τα ραδιοϊσότοπα εκπέμπουν ακτίνες γάμμα με χαρακτηριστικές ενέργειες[3].
Μετά την ακτινοβόληση, το φάσμα ενεργειών των ακτίνων γάμμα από κάθε δείγμα μετρείται ξεχωριστά με ειδικό ανιχνευτή. Το διακριτά ισότοπα στοιχείων ταυτίζονται, εξαιτίας των χαρακτηριστικών ενεργειών τους, με εντάσεις ανάλογες προς τις ποσότητες των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν. Η σύγκριση με φάσματα παρόμοιων βαθμονομημένων προτύπων δίνει τη δυνατότητα υπολογισμού της ηλικίας των τεχνέργων[4].